Con gái tôi bắt đầu vẽ những bức tranh kỳ lạ từ hai tháng trước. Đêm nào cũng vậy, nó lôi giấy bút ra, ngồi lặng lẽ bên bàn học, mắt nhìn ra cửa sổ hướng ra sau vườn.

Bức tranh nào cũng giống nhau: một gốc xoài già, rễ uốn éo như móng vuốt, và dưới đất — luôn có một bóng người bị chôn, chỉ ló nửa khuôn mặt. Không máu, không lời, chỉ là nỗi ám ảnh.

Lúc đầu tôi tưởng cháu bị ảnh hưởng từ truyện kinh dị. Tôi giấu hết bút vẽ, cấm xem tivi. Nhưng đêm đến, nó vẫn lén lấy bút chì vẽ lên mặt sau giấy tập. Vẫn là cái cây, vẫn là người đàn ông bị chôn bên dưới.

Tôi hỏi:
— Con vẽ ai đấy?
Nó ngước mắt, giọng như nói mộng:
— Ông. Ổng ở dưới đó. Ổng không ngủ được.

Tôi rùng mình. “Ổng” là cách nó gọi ba tôi — người ông đã mất cách đây mười năm vì đột quỵ. Cả dòng họ tôi chưa từng ai nghi ngờ gì về ông. Một cán bộ nghỉ hưu mẫu mực, hiền lành, yêu vợ thương con, sống cả đời không chê trách một ai. Đám tang của ông có cả một đoàn xe dài đưa tiễn.

Nhưng rồi, một đêm khuya, sau khi thấy con tôi ngồi run rẩy trong góc phòng, tay cầm bức tranh mới — lần này, rõ cả khuôn mặt người bị chôn, tôi quyết định đào.

Gốc xoài sau nhà là nơi ba tôi thường ngồi đọc báo, uống trà. Tôi chọn lúc khuya, lén lút cầm xẻng ra vườn, chỉ muốn chứng minh con bé bị hoang tưởng.

Nhưng rồi, chỉ sau lớp đất chưa đầy một mét, tôi nghe cạch một tiếng khô khốc. Một mảnh xương trắng nhỏ hiện ra. Tôi khựng lại, tim đập loạn.

Cảnh sát đến ngay sáng hôm sau.

Xét nghiệm cho thấy đó là bộ hài cốt của một người đàn ông, khoảng ngoài ba mươi, tử vong vì chấn thương đầu. Không có giấy tờ tùy thân, nhưng dựa vào vài mảnh vải còn sót lại, người ta xác định được: nạn nhân từng mặc đồng phục quân nhân.

Người thân tôi im lặng như câm. Mẹ tôi ngất lịm khi cảnh sát hỏi về năm 1979.

Tôi chỉ nhớ, hồi nhỏ có lần nghe lén ông tôi nói với ba trong bếp: “Thằng đó phản bội, mày xử nó là đúng. Nhưng tao không muốn biết gì hết. Lo mà chôn sâu.”

Lúc ấy, tôi không hiểu gì cả.

Mãi đến khi mẹ tỉnh lại, bà mới run rẩy kể:

— Trước khi về hưu, ba mày từng tham gia một đơn vị biên phòng. Có một người lính trẻ, từ đâu đó chạy sang báo cấp trên tham nhũng, bán quân trang. Nhưng chưa kịp trình báo, nó biến mất. Ai cũng nghĩ nó đào ngũ.

Bà ngừng lại, khóc không thành tiếng:

— Sau đó, ba mày chuyển ngành, về đây sống như chưa từng biết chuyện gì. Tao… cũng không dám hỏi.

Kết quả điều tra kéo dài, nhưng rồi vụ án cũng khép lại. Không bằng chứng buộc tội ai, người chết không danh tính rõ ràng, còn thủ phạm — nếu có — cũng đã yên nghỉ suốt mười năm.

Người ta dựng bia vô danh, chôn lại bộ xương ở nghĩa trang quân đội. Còn gốc xoài sau nhà, tôi cho đốn bỏ.

Từ hôm đó, con gái tôi không vẽ tranh nữa. Nhưng một lần, khi tôi định đốt mấy tờ cũ trong ngăn bàn nó, tôi nhận ra một chi tiết mà trước đây tôi chưa từng để ý:

Trong mỗi bức vẽ, người đàn ông bị chôn luôn ngước mắt nhìn lên, như đang van xin ai đó. Còn trên cành cây phía trên, có một người khác đang đứng, mặt xoay đi, nhưng dáng đứng… quen lắm.

Giống hệt dáng của ba tôi, mỗi chiều cầm tách trà đứng nhìn ra vườn.