Bà Năm sống một mình trong căn nhà lá cũ kỹ ở vùng quê nghèo ven sông. Chồng mất sớm, con cái tha hương mưu sinh, bà sống bằng tiền trợ cấp ít ỏi và mớ rau, con cá tự trồng, tự bắt. Ngày ấy, năm 1993, bà chỉ còn đúng 20 ngàn trong túi – số tiền cuối cùng để chờ đến đợt lãnh trợ cấp tháng sau.

Hôm đó trời mưa dầm, bà đang nhóm bếp thì có tiếng gọi ngoài cổng. Một thanh niên gầy gò, áo rách ướt sũng, tay ôm bụng, gương mặt lả đi vì đói. Anh ta nói mình là sinh viên từ xa lạc đường, không có tiền ăn hay đi tiếp.

Không đắn đo, bà vào nhà lấy tờ 20 ngàn nhăn nhúm trong hộp thiếc, dúi vào tay người lạ:

“Cầm lấy mà ăn gì lót bụng. Đường còn dài, ráng mà đi cho tới.”

Thanh niên nhìn bà, nghẹn ngào cảm ơn rồi đi. Bà không hỏi tên, cũng không chờ đáp ơn.

32 năm trôi qua. Bà vẫn sống trong căn nhà lá ấy. Mắt đã mờ, lưng đã còng. Một buổi chiều nắng cháy, khi bà đang tưới luống rau thì tiếng động cơ ầm ầm vang lên từ xa. Một chiếc trực thăng sơn đen hạ xuống bãi đất trước nhà bà. Người dân kéo đến xem, tưởng có chuyện khẩn cấp.

Cửa mở. Một người đàn ông bảnh bao, vest chỉnh tề bước xuống. Ông cúi đầu chào bà rồi nói:

“Bà còn nhớ cách đây 32 năm, bà từng cho một người lạ 20 ngàn không?”

Bà cười hồn hậu, nhăn nheo:

“Bà già rồi, ai xin gì được bà giúp là bà giúp, không nhớ nổi đâu.”

Người đàn ông rơm rớm nước mắt, quỳ xuống trước mặt bà:

“Cháu là thằng sinh viên năm đó. Nhờ 20 ngàn của bà, cháu sống sót, không bỏ học, sau này khởi nghiệp thành công. Hôm nay cháu về báo đáp.”

Ông không chỉ tặng bà một ngôi nhà mới khang trang với đầy đủ tiện nghi, mà còn lập một quỹ học bổng mang tên bà: “Quỹ Bà Năm – Tấm Lòng Nhỏ, Nghĩa Tình Lớn”, giúp đỡ hàng trăm sinh viên nghèo vượt khó.

Câu chuyện lan khắp truyền thông, khiến ai nghe cũng xúc động. Nhưng bà Năm chỉ nói một câu giản dị:

“Bà đâu có làm gì lớn lao. Gặp người khổ hơn mình, giúp được thì giúp. Vậy thôi.”

Một tờ 20 ngàn. Một khoảnh khắc. Một đời người đổi thay.