Hà Nội chiều tà, trời se lạnh. Minh ngồi bên cửa sổ, ly cà phê nguội ngắt trên bàn. Tiếng xe cộ ngoài đường hòa lẫn với giọng mẹ anh qua điện thoại, đều đều nhưng đầy ẩn ý:
“Minh à, bố mẹ không ép, nhưng con là đích tôn. Dòng họ trông cả vào con đấy. Cháu chắt đâu mà cứ chần chừ mãi thế?”

Minh thở dài, cúp máy. Anh nhìn ra sân, nơi Hương – vợ anh – đang tưới mấy chậu cây cảnh. Cô mặc áo phông cũ, tóc buộc lệch, miệng huýt sáo một bài hát chẳng rõ tên. Nhìn Hương, Minh không khỏi mỉm cười. Cô luôn thế, tự do như gió, chẳng màng quy tắc. Nhưng cũng chính sự tự do ấy khiến anh đau đầu suốt hai năm qua.

Hương không muốn có con.

Trước khi cưới, cô đã nói rõ. “Em không thích trẻ con, cũng chẳng muốn sinh. Nếu anh muốn, mình chia tay từ bây giờ.” Khi ấy, Minh cười xòa, nghĩ cô chỉ bốc đồng. Ai mà kết hôn không sinh con? Anh là con trai duy nhất, gánh trên vai kỳ vọng của cả dòng họ. Hương biết điều đó, nhưng cô chẳng hề dao động.

Hương lớn lên ở miền Nam, trong một gia đình chẳng đặt nặng truyền thống. Mẹ cô mất sớm, chị gái cô qua đời sau ca sinh khó, để lại nỗi ám ảnh trong lòng cô. Bản thân Hương từ nhỏ đã ốm yếu, từng nằm viện dài ngày. “Sinh con là đánh cược mạng sống,” cô từng nói, giọng lạnh tanh. “Mà em thì không thích đánh cược.”

Minh yêu Hương. Yêu sự thẳng thắn, yêu cái cách cô sống thật với chính mình. Cô không xinh đẹp kiểu lộng lẫy, không khéo léo như những người vợ khác, nhưng ở cô có một thứ ánh sáng lạ lùng. Cô có thể ngồi hàng giờ kể chuyện cười, nấu một món ăn dở tệ nhưng vẫn cười ha hả, hay bất chợt kéo anh đi xem phim lúc nửa đêm chỉ vì “thích thế”. Nhưng cũng chính cô, cứng đầu đến mức khiến Minh bất lực.

Sáng nay, Hương nhắc đến việc tháo que tránh thai. “Tháng sau em đi tháo, xong cấy cái mới,” cô nói, giọng tỉnh bơ, như thể đang bàn về việc mua rau ngoài chợ. Minh im lặng, lòng nặng trĩu. Anh không biết phải mở lời thế nào. Khuyên cô? Hương không phải người dễ bị thuyết phục. Ép cô? Anh không nỡ. Nhưng cứ thế này, anh biết trả lời sao với bố mẹ? Rồi sau này, khi cả hai già đi, liệu họ có hối hận vì không có một đứa con để sẻ chia?

Đêm đó, Minh nằm cạnh Hương, nghe tiếng cô thở đều. Anh bất chợt hỏi:
“Hương, em có bao giờ nghĩ, không có con, sau này mình sẽ thế nào không?”

Hương mở mắt, nhìn anh trong bóng tối. “Sao? Anh lại nghe mẹ gọi điện hả?”

“Không, anh chỉ… anh muốn biết em nghĩ gì.”

Hương ngồi dậy, mái tóc xõa ngang vai. “Minh, em không ghét trẻ con. Nhưng em không muốn vì ai đó mong mà sinh con. Em muốn sống cho mình, cho anh, cho những ngày mình còn khỏe mạnh, còn vui. Con cái không phải thứ đảm bảo hạnh phúc. Anh thấy chị em chưa? Chị ấy sinh con, rồi chị ấy mất. Em không muốn thế.”

Minh im lặng. Lời Hương như mũi dao, sắc nhưng không đau, vì anh biết cô nói thật.

“Vậy anh thì sao?” Minh hỏi. “Anh muốn có con. Không phải vì bố mẹ, mà vì anh nghĩ… nó sẽ làm cuộc sống mình đầy đủ hơn.”

Hương nhìn anh, ánh mắt dịu đi. “Vậy anh chọn đi. Hoặc là em, hoặc là giấc mơ có con. Nhưng đừng ép em thành người em không muốn.”

Câu nói của Hương như một bức tường. Minh không đáp. Anh biết mình yêu cô, yêu đến mức ý nghĩ ly hôn chưa từng xuất hiện. Nhưng anh cũng không thể phủ nhận nỗi sợ hãi mơ hồ: nếu cứ thế này, liệu một ngày nào đó, anh có oán trách cô không?

Những ngày sau, Minh bắt đầu để ý Hương nhiều hơn. Anh nhận ra cô không chỉ đơn giản là “không muốn có con”. Hương sợ. Sợ cái cảm giác bất lực khi cơ thể không nghe lời, như những ngày cô nằm viện lúc nhỏ. Sợ mất đi tự do, sợ trách nhiệm nặng nề mà cô không chắc mình gánh nổi. Nhưng trên hết, cô sợ mất Minh – người duy nhất cô tin tưởng tuyệt đối.

Một buổi tối, Minh rủ Hương đi dạo quanh Hồ Gươm. Gió mát, ánh đèn phản chiếu trên mặt nước. Anh nắm tay cô, nói nhỏ:
“Hương, anh không muốn ép em. Nhưng anh muốn mình cùng tìm cách. Có lẽ… mình thử nói chuyện với bác sĩ? Về sức khỏe của em, về những rủi ro. Anh muốn em cảm thấy an toàn.”

Hương nhíu mày, nhưng không rút tay lại. “Anh vẫn muốn có con, đúng không?”

“Anh muốn mình có một tương lai mà cả hai đều không hối tiếc,” Minh đáp. “Nếu không phải con ruột, thì… nhận con nuôi thì sao? Anh không cần con để nối dõi. Anh chỉ muốn nhà mình có thêm tiếng cười.”

Hương dừng bước, nhìn Minh. Lần đầu tiên, cô không phản bác ngay. “Nhận con nuôi? Anh nói thật chứ? Bố mẹ anh sẽ không đồng ý đâu.”

“Bố mẹ là chuyện của anh. Anh sẽ giải thích. Nhưng em nghĩ sao? Mình có thể làm bố mẹ, mà không cần em phải mạo hiểm.”

Hương im lặng, mắt nhìn xa xăm. Cô chưa từng nghĩ đến nhận con nuôi. Trong đầu cô, “làm mẹ” luôn gắn với nỗi đau, với ký ức về chị gái. Nhưng Minh nói đúng – có những cách khác để xây dựng gia đình.

“Anh cho em thời gian,” cô nói, giọng nhẹ. “Em không hứa gì đâu. Nhưng… em sẽ nghĩ.”

Minh mỉm cười, siết nhẹ tay cô. Anh biết Hương cứng đầu, nhưng cô cũng là người biết lắng nghe, chỉ cần anh kiên nhẫn.

Vài tuần sau, Hương đi tháo que tránh thai. Cô không cấy lại ngay, mà bảo Minh: “Em muốn kiểm tra sức khỏe tổng quát đã. Lâu rồi em chưa đi bác sĩ.” Minh gật đầu, lòng thầm hy vọng. Anh không ép cô, nhưng anh bắt đầu tìm hiểu về các trung tâm nhận con nuôi, về những đứa trẻ cần một mái ấm. Anh muốn Hương thấy rằng gia đình không chỉ là máu mủ, mà là sự gắn kết.

Cuối tuần, Minh đưa Hương đến một trại trẻ mồ côi, nói là “đi chơi cho biết”. Ở đó, họ gặp một bé gái tên Linh, năm tuổi, mắt to tròn, hay cười. Hương ngồi chơi với Linh cả buổi, còn dạy cô bé vẽ cây cối. Trên đường về, Hương bất chợt nói:
“Anh biết không, em không ghét trẻ con. Em chỉ sợ mình không làm tốt. Nhưng… Linh dễ thương thật.”

Minh cười, không đáp. Anh biết Hương cần thời gian, và anh sẵn sàng chờ.

Câu hỏi “Không con, thì sao?” vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Nhưng Minh tin, chỉ cần họ còn nắm tay nhau, họ sẽ tìm được con đường của riêng mình. Có thể là một gia đình với Linh, hoặc chỉ là hai người già đi cùng nhau, cười đùa như những ngày đầu. Dù là gì, Minh biết anh không muốn mất Hương – người phụ nữ khiến trái tim anh rung động mỗi ngày.